Giriş
- Enflasyon ortamında paranın yatırıma yönelmesi şart. Vadeli mevduat, kur korumalı mevduat, döviz, altın, gümüş, borsa... Bu yatırım araçlarını kullanarak bir sepet yapabilirsiniz. Finansal okuryazarlıkta önerilen hep budur.
- Ben bir de size ‘startup (girişimler) nedir ve nasıl yatırım yapılır?’ konusunu açmak istiyorum. Bu konuyu anlamakta fayda var.
- Bu alana da yatırım yapabilir, yatırım yapmasanız bile belki siz bir şirket kurarak bu olanaktan yararlanmak isteyebilirsiniz. Hızla gelişen bu konuyla ilgili son dönemde birçok da teşvik geldi.
NEDİR?
Pazar ihtiyacını giderme amacıyla kurulan, yenilikçi bir ürün ya da fikre dayanan girişimler, startup olarak adlandırılıyor. Startup olarak yatırım turuna çıkan girişimciler, ‘melek yatırımcılar’dan maddi destek alabiliyor. Startup Centrum’un yayınladığı rapora göre, 2022’de 232 yerli startup 1.49 milyar dolar yatırım topladı. Hiç fena değil hani. 2022 yılının üçüncü çeyreğinde yatırım adedinin sektör dağılımında yapay zeka ve makine öğrenmesi sektörü liderliğe geçti. Bu sektörleri e-ticaret, eğitim, oyun ve lojistik sektörleri izledi. Öne çıkan girişimler ise Logiwa, Oplog ve Tırport oldu.
ARTILARI
- Fiyatı sonradan çok daha fazla artabilecek bir şeye daha en baştan girmiş oluyorsunuz.
- Kitle fonlaması, girişimlere yatırım yapmayı çok daha erişilebilir hale getirebiliyor.
- Yeni gelişmelerin heyecanı içine katılıyorsunuz, enteresan kişiliklerle tanışıyorsunuz, hayatınız renkleniyor.
EKSİLERİ
- Startupların başarısızlık oranı çok yüksek olabiliyor.
- Startuplar genellikle temettü ödemez. Bu nedenle gelir elde edemeyebilirsiniz.
- Durum tespiti ve yatırım yapılacak startupları araştırmak için çok zaman harcanabilir.
- Bilmeyenler için tehlikeli.
STARTUP ŞİRKETİNE NASIL YATIRIM YAPILIR?
Yatırım portföyünüzün bir parçası olarak startup yatırımını kullanmaya karar verirseniz, başarı şansınızı artırmak için yapabileceğiniz şeyler:
1- SAYILARA MUTLAKA ÇALIŞIN
Hazırlanmış projeksiyonları isteyin. Şirket ne zaman para kazanacak? En fazla ne kadar para kazanabilir? Sizce bunlar gerçekçi mi? İyice araştırın.
2- YÖNETİME BAKIN
Şirketin kurucuları masaya hangi becerileri getiriyor? Gerekirse yön değiştirip işleri yoluna koyabilecek kadar esnekler mi? Ego var mı? Hatalardan öğrenmeye açıklar mı? Güvenilirler mi?
3- YATIRIMI ÇEŞİTLENDİRİN
Her şeyi tek bir sepete koymak veya tek bir şirkete para yatırmak olmaz. Nasıl hisse senetlerinde öyle yapıyorsak burada da 3-4 şirkete dağıtmak lazım. Tek bir şirkete de yapabilirsiniz ancak kurucuları çok iyi tanıyorsanız...
4- PORTFÖYÜNÜZÜN GERİ KALANINI DÜŞÜNÜN
Diyelim 100 liranız var, bunun sadece bir kısmı bu girişimcilere gitsin.
TOBB VE GOOGLE BİRLİKTE
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), google. org’un desteğiyle, Türkiye startup ekosistemini güçlendirecek ve Türkiye’nin startup gücünü tek bir çatı altında toplayacak Türkiye Startup Platformu’nu hayata geçiriyor. Platform, Türkiye’de faaliyet gösteren startupları kayıt altına alarak, gelişimlerini izleyecek ve görünürlüklerini artırarak, onları yatırımcılar ve müşterilerle buluşturacak.
KİM BU MELEK YATIRIMCI?
Sermayesi olmayan fakat fikri olan kimselerin girişimine sermaye sağlayarak ortak olan yatırımcılar ‘Melek Yatırımcı’ olarak adlandırılıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü, Türkiye’de kurulmuş melek yatırım ağlarını akredite ediyor. Türkiye’deki akredite melek yatırım ağlarından bazıları; Startup Centrum Melek Yatırım, Keiretsu Forum Türkiye, Şirket Ortağım Melek Yatırım, EGİAD Melekleri Yatırım, TRANGELS, Arya Kadın Yatırım Platformu, GAP BAN, ERBAN, ANSİAD Melek Yatırım, Antalya Teknokent BKY, Bahariye Melek Yatırım.
MELEK YATIRIMCI LİSANSI İÇİN GELİR KRİTERLERİ
İki takvim yılı için, yıllık geliri ayrı ayrı 200 bin TL üzerinde olan veya her türlü menkul ve gayrimenkul varlıklarından oluşan kişisel servetinin toplam değeri 1 milyon TL ve üzerinde olan yatırımcılar.
KOBE BRYANT NASIL KAZANDI?
26 Ocak 2020 tarihinde Kaliforniya’da helikopter kazasında hayatını kaybeden ABD’li basketbolcu Kobe Bryant’ı benzersiz kılan, sadece NBA parkesinde değil, hayatın her alanında en iyi olma arzusuydu. Kobe, öğrenmek ve gelişmek için yakıcı bir tutkuyla birleşen amansız bir ısrara sahipti. Hatta basketbolcu değil yatırımcı olarak anılmak istiyordu.
NBA’de 20 yıllık kariyerinde 323 milyon dolar kazandı. Çoğu spor markası olan şirketlerle yaptığı reklam anlaşmalarından da 357 milyon dolar kazandı. Ancak birçok kişinin bilmediği şey, Kobe’nin startup’ları bulup onlara yatırım yapmadaki başarısıdır. 2014’te Kobe, bir spor içeceği üreticisi startup’ın yüzde 10 hissesini satın aldı.
Ölümünden sonra 2021’de şirket bir sektör devine satıldı ve Bryant’ın hissesinin bu satıştaki payı yaklaşık 400 milyon dolara ulaşmıştı. Kobe, 2013’te de ortağı Jeff Stibel ile birlikte 100 milyon dolar fonla Bryant-Stibel adlı bir girişim sermayesi şirketi kurdu. 2021’de Bryant-Stibel fonunun varlığının 2 milyarın üzerine çıktığı tahmin ediliyordu.
