Giriş
Enflasyon dönemlerinde paranızı boşta bırakmamak ve değerini korumak önemli. Bunun için yatırım yapmak şart. Gelin bir adım öncesine yani hangi yatırımcı profiline sahip olduğunuza bir bakalım.
Veri Teknolojileri Uzmanı, ülkemizde araştırma denince ilk akla gelen isimlerden, Akan Abdula yeni bir araştırma yaptı. “Dünden bugüne Anadolu’daki tasarruf, birikim ve yatırım alışkanlıkları nasıl değişti?” Neler değişmiş neler… Ben sordum o cevapladı. Hadi başlıyoruz.
YÜZDE 42 BİLİNÇSİZ
2021-2024 yılları arasında borsaya 5.5-6 milyon yeni yatırımcı geldi. Yeni yatırımcılar hızlı ve esnek davranıyor. Sisteme, değişen koşullara hızla uyum sağlıyorlar. Ancak bunların yüzde 42’si yatırımlarını bilinçsiz olarak yapıyor. ‘Benim yatırımlarım kısa vadede zaten yükselir, orta-uzun vadede ben çıkmış olurum’ diye bakıyorlar. Sosyal medyada gördükleri, çevreden duydukları sözde ‘tüyolarla’ hareket ediyorlar. Yeni yatırımcıların yüzde 58’i ise şirketi tanımaya çalışıyor, bilançosuna, yönetimine, getirilerine, o şirketin alanında nasıl fark yarattığına bakıyor. Borsaya yeni giren bu kitlenin yüzde 45’i 0-5.000 TL ile, yüzde 20’si 5.000-20.000 TL aralığında yatırım yapmış. Yatırımcıların yarısı yatırım için ayırdıkları parayla değil, borçlarının bir kısmını ödemeyip bu tutarla yatırım yapıyorlar.
KAZANMAYI BİLİYORLAR
MEKTEPLİLER
Bu kişilerin başka bir işleri yok, sadece yatırımlarını profesyonel olarak yönetiyorlar. Sayıları az ama payları çok. Riskleri dağıtıyorlar, iyi para kazanmayı biliyorlar.
ALAYLI PATRONLAR
Başka bir işten kazandıkları paranın bir kısmıyla yatırım yapıyorlar. Mektepliler ile iletişim halindeler. Nerelere yatırım yapmaları, nelere dikkat etmeleri gerektiği konusunda bankalardan ve mektepliler kitlesinden danışmanlık alıyorlar. ‘Param var, bana nerelere yatırım yapmam gerektiğini söyle’ diyorlar.
GİRİŞİMCİ BEYAZ YAKA
Orta-üst kademe yöneticilik yapan beyaz yaka çalışanlar artık ‘Maaşlı işimden kazandığım para bana yetmiyor’ diye düşünüyor. Paralarının bir kısmını ayırıyor, hatta bazıları kredi kartı borcunun birazını ödemiyor ve bu para ile yatırım yapıyor. Girişimcilik duygularını tatmin etmek için yatırım yapıyorlar. Paralarını bölüyorlar, birazıyla borsaya giriyorlar, bir kısmıyla bir girişimciye destek oluyorlar.
TEKNOLOGLAR
Yatırımcı çeşitleri arasında en hızlı büyüyen kitle çok genç olan teknologlar. 20-29 yaş aralığındalar, teknoloji konusunda çok ileride olduklarını düşünüyorlar. Dünyadaki teknolojileri çok iyi takip ediyorlar hatta bankaların ve yatırımcıların çoğunluğunun geleneksel kaldığı görüşündeler. Yatırımlarında ciddi risk alıyorlar ancak risk almadıklarını düşünüyorlar. Aşırı özgüvenliler. Yatırım için aileden destek alıyorlar, harçlıklarını kullanıyorlar.
YOLUN BAŞINDAKİLER
Üniversiteden yeni mezun olmuş, halen istediği işi bulamamış gençler, ‘yolun başındakiler’ kitlesini oluşturuyor. Bu arkadaşlar çoğunluk olarak 2. jenerasyon esnaf çocuklarından oluşuyor. Aileleri sahip oldukları işi çocuklarına bırakmak istiyor ama kontrol henüz çocukta değil. ‘Benim kendime başka bir şey bulmam lazım’ diyorlar ve bir yandan işle uğraşırken bir yandan da borsaya, kriptoya yatırım yapmaya çalışıyorlar. Hatta bu kitleye ‘öfkeli borsacılar’ da deniyor. Aslında farklı konularda öfkeliler ancak bu duygularını finansal araçları kullanarak yansıtıyorlar. Bilanço, sermaye, strateji hak getire…
