Giriş
Mavi Balina paniğinden sonra bu kez Momo çıktı başımıza. Bakın oyun falan demiyorum, çünkü değil! Hatta bunu yazmıştım geçtiğimiz haftalarda. Bir çocuğun intiharından ‘Mavi Balina oyunu’ sorumlu tutulmuş, televizyon ve gazetelerde boy boy Mavi Balina haberleri görmüştük. Ben de işin aslı nedir diye; sanal dünya konusunda kitap yazan, araştırmalar yapan Psikolog Dr. Mehmet Şakiroğlu ile konuşmuştum. Demişti ki “Aslında Mavi Balina bir oyun değil, bir virüs programıdır. Çocukların utanç duygusunu, korkularını kullanıp onlara istediklerini yaptıran kişilerin tuzağıdır...”
Yani sanal dünyada gerçekten böyle bir oyun yok, zira Mavi Balina oyununu gören yok! Ne yazık ki insanlar panik yapmaktan bu sağduyulu haber ve açıklamaları es geçiyor… Ya da panik yapmak kendilerini daha sorumlu hissetmelerini mi sağlıyor bilmiyorum… Neden böyle diyorum? Çünkü Momo diye bir panik dalgası başladı bu kez. ‘Momo oyunu nedir, nasıl korunmalı?’ başlıkları internette dizi dizi...
Her akşam ekranlarda uzmanlar ‘Momo oyunu’nu konuşuyor. “İntihara sürükleyen Momo sadece WhatsApp ile sınırlı değil, aynı zamanda YouTube’da da çocuklar için tehlike arz ediyor” diyerek!! Hatta kendisine WhatsApp kızı diye isim bile takmışlar! “E hocam ne oldu, bu da mı aynı dalga?” diye yine aynı kişinin kapısını çaldım. Dr. Mehmet Şakiroğlu yine tüm bildiklerini anlattı, “Bu daha da büyük bomba” dedi. Ne kadar çok kulağa küpe olursa o kadar iyi, o kadar çabuk panikten kurtuluruz diye size de aktarıyorum konuştuklarımızı…
Böyle bir çocuk olabilir mi ya!!
■ Hocam ailelerin korkulu rüyası bu kez de Momo. Buna ne diyorsunuz?
Momo, Mavi Balina’dan daha da fena. İyice kurgu.
■ Yani Momo diye bir şey yok mu?
Momo yok ama merakı var!
■ Nasıl yani?
Güya insanları uyarmak için, önceden bilinen bir sembolü videolara yüklüyorlar “YouTube’daki şu çizgi filmin arasında Momo çıkıyor” diyerek... O uyarılar ne yapıyor biliyor musunuz? O çizgi film on milyondan yüz milyon izlenmeye ulaşıyor. Bugün 100 milyon izlenmenin karşılığı 100 milyon dolar!
■ Bu kadar anne baba boşuna mı korkuyor yani?
Zaten korkusu Momo’dan daha tehlikeli! Çünkü birileri bundan menfaat sağlıyor. “Momo’ya bir telefonla ulaşılıyormuş” denildiğinde Momo’nun telefonu diye o kadar çok telefon yayıldı ki ortalığa... Ya diyelim ki Momo diye bir sembol, bir kafa var, çıkıyor diyor ki çocuğa: “Evdeki kesici aletler nerede?” Sen de çocuğunun şöyle tepki vereceğini düşünüyorsun: “Ooo Momo tabii ki biliyorum, hemen alıp geleyim...” Momo da diyor ki, “O aleti şimdi kendine batır, kendini çiz. Sonra git dayına batır!!” Çocuk da “Ooo harika bir fikir Momo” deyip yapacak mı? Böyle bir şey olabilir mi? Böyle bir çocuk olabilir mi? Absürd ötesi! İnsanların korku ve stres anında rasyonel mekanizmalarının devreden çıkmasını kullanıyorlar. Mavi Balina’nın özeti de budur.
Bu işi WhatsApp veli grupları yayıyor
■ Peki bu paniği kim, nasıl yayıyor?
WhatsApp veli grupları yüzünden oluyor bunlar. Bakın biz ‘Çocukları Sanal Dünyadan Koruma Kılavuzu’ isimli kitabı yazarken, bunlarla ilgili araştırmalarımızı net yaptık. İnsanlar Momo’dan korkmasın, Momo’dan korkup da bu videoları paylaşmasın lütfen. Paylaştıkça, iş içinden çıkılmaz bir hal alıyor.
■ Nasıl bir hal alıyor?
Sen insanları Momo diye bir şeyle korkutursan, ben ertesi gün durumdan menfaat sağlamak için piyasaya çıkarım, çocuğuna bir sürü şey yaptırırım. Baksana ne kadar güzel pas verildi! O yüzden rica ediyorum bu videoları korkuyla, stresle yaymaktan vazgeçin. Evet, Momo diye bir görüntü var ama bu sosyal medyada karşınıza çıkıp size emirler verecek gerçek bir görüntü değil.
■ Çocukları sanal dünyadan nasıl koruyacak aileler?
Önce bilgi sahibi olsunlar. Sanal dünyayla ilgili bilgi sahibi olan, Momo’nun zaten uyduruk bir şey olduğunu bilir. Ama bilmediği için, bilgi sahibi olmadığı için endişeleniyor.
Sanatçı eserinden oldu!
Psikolog Şakiroğlu’nun, “önceden bilinen sembolü videolara yüklüyorlar” dediği; Japon heykeltıraş Keisuke Aiso’nun 2016’da yaptığı ‘Kuş Kadın’ adlı heykel… Bu heykelin art niyetli insanlar tarafından WhatsApp’ta kullanılması, sonra YouTube’taki videoların arasına yüklenmesi, bu sembolün Momo sanılmasına yol açıyor. Bu durumdan heykelin yaratıcısı da rahatsız elbette.
Çareyi, eserini yok etmekte bulan 43 yaşındaki heykeltıraş, “Momo öldü, laneti de kalktı. Artık çocuklar rahat edebilir” diye açıklamalar yaptı ama bu paniğin dünyayı sarmasını engelleyemedi. Dr. Şakiroğlu, Momo paniğini telefonla arayıp dolandırıcılık yapanlara benzetiyor ve şöyle diyor: “Savcılıktan arıyoruz, bir terör örgütüyle ilişkiniz tespit edildi, çöpe 20 bin dolar bırakın, diye arayan telefonlardan hiçbir farkı yok bunun!” Siz işe bir de bu cepheden bakın, ne dersiniz?
