Giriş
Bir yazınızda hacizli bir evde ipotek varsa önce bunların ödeneceğini yazdınız. Peki iki ipotek varsa bunlar parayı nasıl tahsil edecek? M.B.
***
Okuyucum sorusunda son derece haklı, bir gayrimenkul üzerinde iki ipotek bulunabilir, hatta ben bunu daha da genişleteyim, üç veya dört ipotek olabilir. Bu hallerde tahsilat nasıl yapılacak? Durum şöyle; ipotekler tesis edilirken sıra numarası verilerek tesis edilir. Yani birinci derece ipotek, ikinci derece ipotek gibi sıralanır.
Gayrimenkulün satışında önce üstteki derecedeki ipotek sahibine parası ödenir, örneğin birinci derecede ipotek varsa önce ona ödeme yapılır. Para artarsa ikinci derecedeki ipotek sahibine ödeme yapılır. Zaten alacağını ipotekle teminat altına alacak kimse üst sıradaki ipoteğin alacak miktarı ile gayrimenkulün değerini karşılaştırarak alt sıralarda ipoteği kabul eder.
Alt sıralara para kalmayacak gibi görünüyorsa, o ipoteğin kendisine yararı yoktur. Neticede kabul edelim ki birinci derecede ipoteğin alacağı karşılandı, birinci derecede alacaklı sıradan çıkar ama ikinci derecedeki otomatik olarak birinci sıraya çıkmaz. O hâlâ ikinci derecede kalır.
***
Bunun için ipotek sözleşmesinde üst dereceden istifade şartının bulunması gerekir. Bu şart varsa üst sıra boşaldığında alttaki bir üst sıraya geçer. Bu şart yok ise alt sıradaki yukarı doğru yükselmez, bir başkası gelip üst sıradan bir ipotek tesis edebilir. Bir kimse ipotek tesis ederken kendisinin kaçıncı sırada olacağını bilir, buna göre gerekli işlemi yapar. İşte ipotek böyle bir şey.
