Giriş
Hamileler bu vitamini kullanıyor, otizme neden olur mu? Uzman isim yanıtladı...Baba adayının yaşına da dikkat!
Beyin gelişim bozukluğu olarak kabul edilen Otizm spektrum bozukluğu ile ilgili 'ileri yaşta baba olma' detayına dikkat çeken Dr. Öğretim Üyesi Gözde Yazkan Akgül, hamilelikte folik asit kullanımı ve B12 yükseliğiyle ilgili merak edilen sorulara yanıt verdi.
Büşra Özbelli Gürsoy / Posta.com.tr Otizm spektrum bozukluğu, birçok faktörün etkileşimi sonucu gelişen bir beyin gelişim bozukluğu olarak kabul edilmektedir. Genetik faktörler en önemli nedenlerden bir tanesidir. Beyindeki değişimlere yol açan genetik nedenler konusunda birçok çalışma olmasına rağmen henüz etkili sonuçlara ulaşılamamıştır.
Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Anabilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Gözde Yazkan Akgül, "Bugüne kadar araştırılan birçok faktör arasında ilişkili bulunmuş tek neden ileri baba yaşı olarak saptanmıştır. Otizm, beyindeki sinir hücrelerinde meydana gelen değişimler sonucunda ortaya çıkar. Bazı çalışmalar otizme ait belirtilerin doğum sonrasında ortaya çıktığını, bazı çalışmalar ise bu belirtilerin doğuştan itibaren var olduğunu öne sürmektedir. Ancak beyindeki farklı yapılanma anne karnında ortaya çıkmaya başlasa bile bu herhangi bir tetkik veya görüntüleme aracı ile tespit etmek mümkün değildir." dedi.
"İLK BİR YIL ŞÜPHELENEN AİLE AZ"
"Otizm belirtileri kaç yaşında başlar?" soruna yanıt veren Dr. Öğretim Üyesi Gözde Yazkan Akgül, "Otizm belirtilerinin dışarıdan fark edilen belirtileri 6-9 aylık bebeklerde ortaya çıkmaya başlar. Ancak yaşamın ilk bir senesinde bu durumdan şüphelenen aile sayısı oldukça azdır. Otizm tanısı alan çocuklarda belirtilerin birçoğu 1-2 yaş arasında net bir şekilde görülmeye başlar. Aileler ise sıklıkla 2-3 yaş arasında başvuru yapmaktadır." ifadelerini kullandı.
Dr. Öğretim Üyesi Gözde Yazkan Akgül, otizmin en belirgin özelliklerini sıraladı.
Otizmli çocukların en belirgin özellikleri toplumsal iletişim becerilerinde akranlarına göre geri kalmalarıdır. Bu çocuklar göz teması kurmamakta, isimlerine seslenildiği zaman dönüp bakmamaktadır. İlgi ve isteklerini gösteremeyebilirler, sağlıklı bir çocuk ilgisini paylaşmak için işaret parmağı ile işaret ederken bu çocuklar bunu yapamayabilir veya sizin gösterdiğiniz yere bakmayabilirler. Bir diğer önemli belirti de konuşmada yaşanan gecikmedir. Bazı çocuklarda hiç kelime çıkışı olmazken bazı çocuklarda kelime çıkışı olsa da konuşma düzeyleri yaşıtlarına göre oldukça geri kalmaktadır. Otizmli çocuklar evcilik, tamircilik gibi hayali oyunlar oynamakta güçlük çekerler, bunun yerine eşyaları dizebilir veya sadece parçalarına odaklanabilirler. Diğer insanlara farklı gelen takıntılı davranışları ve işitsel, dokunsal hassasiyetleri olabilir.
BABADA İLERİ YAŞA DİKKAT!
Zor doğum otizm yapar mı? sorusuna yanıt veren Akgül, "Zor doğumun otizm yaptığına dair bir kanıt yoktur. Ancak özellikle ileri baba yaşının, babanın 35 yaş üzerinde olmasının otizmle ilişkili olduğunu saptamıştır." diye belirtti.
OTİZM TANISI NASIL KONUR?
Dr. Öğretim Üyesi Gözde Yazkan Akgül, "Otizm Spektrum bozukluğu için tanısal değerlendirme, anne ve babadan ayrıntılı bilgi ve öykü alarak ve çocuğu gözlemleyerek ayrıntılı bir psikiyatrik muayene sonucunda yapılır. Ayrıca otizmde tanı koyma ve tedavi sürecinde multidisipliner olarak hareket edilmesi ve gerektiğinde genetik ve nörolojik konsültasyon istenmesi uygundur." dedi.
Otizmin tedavisinden bahseden Akgül, tanı konulan çocukların hızlı bir şekilde eğitime yönlendirilmesi gerektiğini belirtti.
Otizmli bireylerde, birbirlerinden farklı düzeylerde problemler söz konusudur. Bu nedenle başvuran kişinin tedavi ve takip programı bireyin işlev düzeyi ve yetersizlik alanlarına göre yapılmalıdır. Günümüzde Otizm spektrum Bozukluğu’nun kanıtlanmış tedavi yaklaşımı davranışçı modele dayanan eğitim programlarıdır. Tanı konulan çocuklar hızlı bir şekilde eğitime yönlendirilmelidir. Otizmin kendine özgü bir ilaç tedavisi olmasa da gerekli görülen durumlarda çocuğun eşlik eden psikiyatrik bozukluklarına yönelik olarak ilaç tedavileri kullanılabilir.
RİSKİ ARTIRIR MI?
Dr. Öğretim Üyesi Gözde Yazkan Akgül, anne adaylarının merak ettiği "Gebelikte vitamin tüketimi çocukta otizm riskini artırır mı, folik asit otizme yol açar mı, B12 yüksekse otizm riski artar mı?" sorularına, "Gebelik dönemi boyunca eksikliği saptanan vitaminlerin kullanımı çocuğun sağlıklı gelişimi için önerilmektedir. Ancak herhangi bir vitaminin aşırı kullanımı önerilmemektedir. Gebelikte folik asit kullanımının otizme neden olduğu saptanmamıştır, folik asit kullanımının çocukların sinir sistemi gelişimi için yararlı olduğu bilinmektedir." şeklinde yanıt verdi.
