Giriş
Dijitalleşme, hayatın her alanında son sürat devam etse de kâğıt kullanımı azalmıyor, sadece boyut değiştiriyor. Konya Kâğıt Genel Müdürü Cemalettin Tunç Efe, "Banka ve holdinglerde A4 fotokopi kâğıt kullanımı azaldı. Ama e-ticaretin etkisiyle oluklu kâğıt ve kartonlara tüm dünyada büyük bir talep oluştu. Temizlik kağıtlarında (tissue) da talep patlaması yaşandı" dedi.
Yıllık tüketim 6 milyon ton
Dünyada kâğıt tüketimi 400 milyon ton civarında. Türkiye kâğıt tüketiminde dünyada 16'ncı sırada yer alıyor. Ülkemizde yılda yaklaşık 6 milyon ton civarında kâğıt tüketiliyor. Yurtiçi kâğıt sektörünün üretim kapasitesi ise 3.8 milyon ton civarında. Bir başka deyişle 2.2 milyon ton kâğıt ithalatı söz konusu. Türkiye'de kâğıt ihtiyacını sağlamak için yurtdışına ödenen rakam yıllık 3 milyar doları buluyor.
48 fabrika faaliyet gösteriyor
Ülkemizde 48 adet kâğıt fabrikası var. Kâğıt imalatında yaklaşık 2 bin 400 firma faaliyet gösteriyor. Üretilen kâğıtlarla ilgili sadece bir fabrika (Oyka) kendi selülozunu (kâğıdın hammaddesi) üretebiliyor. Diğer üretim alanlarında gerekli olan selüloz ise ithal ediliyor. Yıllık selüloz ithalatı 1.3 milyon ton civarında. Buna karşılık atık kâğıtların geri dönüşümü de sektörde önemli paya sahip ve ithalatı frenliyor.
Geri dönüşüm oranı yüzde 50
Karton ve oluklu mukavvanın imalatında girdi olarak önemli yer tutan atık kâğıtta geri kazanım oranı Türkiye'de yüzde 50 (4.7 milyon ton) civarında. Bera Holding'in bağlı ortaklığı Konya Kâğıt, kâğıt sektörünün önemli oyuncalarından biri. Yazı tabı kâğıt üretiminin yüzde 25'ini tek başına sağlıyor. 32 yıllık geçmişi olan şirket geçtiğimiz günlerde halka arz edildi ve borsada 'KONKA' koduyla işlem görüyor. Hem kâğıt sektörünü hem de şirketin faaliyetlerini Konya Kâğıt Genel Müdürü Cemalettin Tunç Efe ile konuştuk.
Pandemide daha çok karton
Dijitalleşme ve teknolojik dönüşümle kâğıt tüketiminin azalacağı inancı oluştuğunu ifade eden Efe, buna karşılık başka alanlarda kâğıt kullanımının giderek arttığına dikkat çekti. Efe, "2020 ve 2021 yılında temizlik kağıtlarında pandeminin etkisiyle dünya genelinde çok büyük bir talep patlaması yaşandı. Online ve e-ticaretin artması ile karton kutu ihtiyacı oluştu. Bunun etkisiyle oluklu kağıtlar ve kartonlarda da yine büyük talep meydana geldi" dedi.
Stres testinden başarıyla çıktık
Kâğıt tüketiminin kurumsal şirketlerde (banka, holding gibi) örneğin, A4 fotokopi kâğıdı olarak bakıldığında bir yandan azaldığını belirten Cemalettin Tunç Efe, "Buna karşılık mikro bazda her eve yazıcılar girdiği için tüketim artmakta. Pandemi ve dijitalleşme ve online eğitim kâğıt karton sektörü için stres testi kabul edilebilirse, Türkiye kâğıt-karton sektörü bu stres testinden başarı ile çıkmıştır" diye konuştu.
Çin'den sevkiyat azalınca sektör uçuşa geçti
Türk kâğıt sektörünün tüm zorluklara rağmen 2021 yılını başarılı bir şekilde tamamladığını söyleyen Efe, şöyle konuştu: "Lojistik krizi ve pandemi, kâğıt-karton üretiminde ihracatçı pozisyondaki Çin'den gelen kâğıt-karton sevkiyatlarının azalması, dünya tedarik zincirinin ve çeşitliliğinin önemini ortaya çıkardı. Bu konuda Türkiye kâğıt-karton sanayii kaliteli ve hızlı üretimi ile çok başarılı bir yıl geçirdi."
Selüloz yatırımı şart
Cemalettin Tunç Efe, Türkiye kâğıt-karton sanayiinin en büyük riskinin ana hammadde olan selülozun ülkemizde üretilmemesi olduğunu söyledi. Efe, şu bilgileri paylaştı: "Son birkaç yıldır devletimizin bu konu üzerinde çalışmaları hız kazandı. Dünyada 70 milyon ton selüloz üretiliyor. Çin dünyada en büyük selüloz tüketicisi ve yıllık tüketimi 24 milyon ton.
Ülkemizde tüketim 1.3 milyon ton, 5 yıl sonra 2 milyon tona ulaşması bekleniyor. Dünya selüloz talebinin yüzde 40'ı temizlik kâğıdı, yüzde 25'i karton, yüzde 30'u bizim de üretim yaptığımız grafik ve yazı tabı kağıtları üretiminde, yüzde 5'i de diğer ürünlerde kullanılıyor. Selüloz yatırımı büyük sermaye gerektiriyor. Güncel bir örnek verecek olursak Arauco Selüloz Fabrikası'nın Şili'de devreye alınacak son okaliptüs selüloz fabrikasının (1.6 bin ton kapasiteli) maliyeti 2.4 milyar dolar."
Yılda 100 bin ton üretim
Konya Kâğıt'ın Türkiye'de birinci hamur yazı tabı kâğıdı üretimi konusunda faaliyet gösteren 4 yerli sanayi kuruluşundan biri olduğuna işaret eden Cemalettin Tunç Efe, şöyle devam etti: "Kâğıt üretim tesisinin kapasitesi yılda 100 bin ton.
Karton ambalaj tesislerimiz, gıdadan yedek parçaya, temizlik malzemelerinden ilaç kutularına kadar her türlü karton ambalaj ihtiyacına cevap veriyor. Tesisimizin, karton işleme kapasitesi 21 bin 934 tona çıktı. İstanbul Güneşli'deki karton ambalaj tesisimiz de 16 bin 423 ton kapasiteli. Defter üretim tesisimiz, 10 bin ton üretim kapasitesine sahip."
Zorunlu eğitimde ana tedarikçilerden
Türkiye'de üretilen yazı tabı kağıdının yüzde 25'i Konya Kâğıt tarafından üretiliyor. Şirket, Türkiye ve bazı yurtdışı (Ortadoğu, Balkanlar, Afrika) ülke eğitim bakanlıklarının ana kâğıt tedarikçisi. Efe, "Dünya genelinde kâğıt-karton üretiminde fazla rekabetçi olamasak da kitap üretiminde rekabetçiyiz ve yurtdışı kitap ihalelerinden daha çok pay almak istiyoruz.
Tüm kağıtlarımız gıdayla temas edilebilir özellikte. Çocuklar devamlı deftere, kitaba dokunuyor. Sonra elini ağzına götürüyor. Onun için bu ürünler yaklaşık 72 testten geçiriliyor. Şu anda her renkten kâğıt yapabilen Türkiye'deki tek fabrikayız" diye konuştu.
32 yıllık tarihinde en iyi dönemi yaşadı
"2021 yılını rekor bir ciro ile kapattık. 32 yıllık tarihimizde en yüksek başarılara 2021 yılında ulaştık" diyen Efe, bunun ihracat rakamlarına da yansıdığını söyledi. Efe, "Toplam satışlarımızın yüzde 15'i ihracattan oluşuyor. Konya Kâğıt Güneşli tesislerimiz karton ambalaj konusunda Amerika, İrlanda, İspanya, İsrail ve diğer gelişmiş ülkeler başta olmak üzere toplam satışlarının yaklaşık yüzde 35'ini ihracat gelirlerinden elde etti.
Lojistik ve konteyner krizi olmasa bu oranlar yüzde 45 seviyelerinde olurdu. Toplamda 30'dan fazla ülkeye ihracat yaptık. İhraç ürünlerimiz arasında birinci hamur bobin, A4 fotokopi kâğıtları ile karton ambalaj kutuları, ajanda (ıvory) kağıtları ve renkli kağıtlar yer alıyor.
Su kullanımını yarı yarıya düşürdü
Cemalettin Tunç Efe, "Yazı tabı kâğıdı üretiminde ton başına 8-10 metreküp su kullanılır. Ama bizim kullanımımız 4.5-5 metreküpe düştü. Ton başına enerji tüketimimiz de 32 yılın en düşüğü" dedi.
İlandır
