Giriş
SORU: 1971 doğumluyum. 1986 girişimle 1122 gün prim ödemem var. Üç çocuk borçlanması yaparsam ne zaman emekli olurum? NAZMİYE
CEVAP: 1986’daki sigorta başlangıcınızda adınıza prim ödemesi varsa, yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Doğumlarınız arasında iki yıl süre varsa, bu iki yıllık sürelerde prim ödenmeyen günleri borçlanma hakkınız var. Bu sürelerde hiç prim ödemediğinizi varsayarsak, üç doğumunuzu borçlanarak toplam 2160 gün kazanabilirsiniz. Doğum borçlanmasından sonra 318 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 2029’da 58 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
220 GÜN BORÇLANIP EMEKLİ OLABİLİRSİNİZ
SORU: 26 Haziran 1969 doğumluyum. 4A başlangıcım 15 Nisan 1988. Hizmete başlangıcım 16 Haziran 1988. Toplam 5230 gün primim var. Askerlik borçlanması yapmadım. Ne zaman emekli olabilirim? Behzat KOYUN
CEVAP: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. EYT kapsamında olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayacak. Askerlik sürenizin 220 gününü borçlanarak priminizi 5450 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
ÇALIŞAN EMEKLİ NASIL KIDEM TAZMİNATI ALIR?
SORU: 13 Eylül 1960 doğumluyum. İşyerimde 1 Mayıs 2004’te işe başladım ve 9 Mart 2005’te emekli oldum. Bir yıllık kıdem tazminatım zarfta elden verildi. Tekrardan 11 Mart 2005 tarihinde girişim yapılarak bugüne kadar çalışmaya devam ettim. Ekonomik şartlar ve sağlık sorunlarımdan (nefes darlığı koah, prostat vs.) dolayı farklı bir şehre yerleşmek için işten ayrılmak durumundayım. 506/63 ve 5510/30 ile 5510 geçici 14. madde gereğince Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ile çalışmaktayım. Hem emekli aylığımın daha da yükselmesi hem de tazminat hakkı kazanabilmek için yukarıdaki maddelerin bana verdiği tercih hakkını kullanabilir, işyerime bundan böyle, SGDP değil normal sigortalı olarak çalışmak ve adıma prim ödenmesini istiyorum diyerek daha sonra da tekrar emeklilik müracaatı yaparak tazminat hakkı kazanabilir miyim? Şayet uygun değil ise tazminat hakkımı nasıl elde edebilirim? C.A.
CEVAP: İşveren tüm sigorta kollarına girişinizi yaptığında, bir müddet sonra işten kendi isteğinizle ayrıldığınızda tüm çalışma süreniz için kıdem tazminatı ödemek durumunda kalacağını bilir. Bu nedenle işverenin tüm sigorta kollarına girişinizi yapmayacağı kanısındayız. Şayet işveren tüm sigorta kollarına girişinizi yaparsa, işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz. Ayrıca iş akdinizi fesih etmek için haklı nedenleriniz varsa iş akdinizi fesih ederek işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılmanız da mümkün. Yıllık izin kullandırılmaması, ödenen ücretle SGK’ya bildirilen prime esas ücretin farklı olması, fazla çalışma ücretinin ödenmemesi, mobing (psikolojik taciz) uygulanması, iyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmaması vb. fiiller iş akdinizi fesih etmeniz için haklı nedenlerdir. Ayrıca işyerindeki çalışma ortamı sağlığınızı (hastalıklarınızı) olumsuz etkiliyorsa, bu durumu da doktor raporuna bağlayabilirseniz, işinizden sağlık nedeniyle kıdem tazminatı alarak ayrılmanız da mümkün olabilir.
İSTEDİĞİNİZ ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRSİNİZ
SORU: 11 Mayıs 1969 doğumluyum. Sigorta girişim 1 Kasım 1990. 5525 günü tamamladım. Ne zaman emekli olabilirim? Hasan YILDIZ
CEVAP: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. Aranan şartları sağladığınızdan istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz.
