Giriş
Bütün çocukların sevgilisi, çizgi film karakteri Temel Reis’in ıspanak aşkını hepimiz biliriz.
Hani bir tehlike anında hızlı bir hamleyle çıkarıp el gücüyle kavanozun kapağını “pıt” diye attırıp, yediği anda kaslarını şişiren ve Temel Reis’i güçlendiren ıspanak...
Temel Reis’in başındaki bela Kabasakal’ı yenmek için en büyük kurtarıcısı ıspanak...
Safinaz’ın “Temel erkekim benim!” diyerek her defasında Temel Reis’e yeniden aşık olmasına neden olan ıspanak…
Yapılan anketlerde çocukların en çok sevdiği gıdalar arasında ıspanak geliyor olması da hiç şüphesiz ki Temel Reis’in başarısı.
Ben de oğluma ıspanak yemesi için Temel Reis’i anlatıyordum.
“Ama bu ıspanağı yersen sen de Temel Reis gibi çok güçlü olacaksın” gibi cümlelerle büyüdük ve büyüttük çocuklarımızı.
İlk heykeli dikilen çizgi film karakteri
Temel Reis’in ıspanak hikayesi ABD’de yaşanan Büyük Buhran yıllarına denk geliyor.
Ve o yıllarda ıspanak tüketiminin yüzde 33’lük artış gösterdiği de bilgiler arasında.
Temel Reis’in heykeli de 1937’de Texas Crystal City’de artan ıspanak üretimini kutlamak için dikildi.
1870 yılında yapılan bir araştırmaya göre, ıspanağın diğer yeşil yapraklı sebzelerden 10 kat daha fazla demir içerdiği kanıtlandı.
Bu araştırmalardan yola çıkarak haberi halka duyurmak için 1929 yılında ilk reklam filmini yayınladılar ve daha sonra çizgi film olarak devam etmeye karar verdiler.
Sanıldığı kadar yüksek değil
1937 yılında ıspanak ile ilgili araştırmalar yapan Alman bilim insanları, bilinenin aksine sonuçlar elde etti.
Ispanaktaki demir oranının sanıldığı kadar yüksek olmadığı, önceki araştırmalarda yanlışlık yapıldığı görüldü.
1990 yılında yapılan araştırmalarda ise ıspanağın içindeki bir maddenin vücutta demirin emilmesini zorlaştırdığı kanıtlandı.
Bu maddenin etkisiyle birlikte ıspanaktan yarar sağladığımız demir oranının daha da düşük olduğu ifade edildi.
Ancak yapılan bu araştırmalar ne Temel Reis ne de ıspanak hakkındaki düşüncelerimizi değiştiremedi.
Günümüzde de hala ıspanak, demir kaynağı olan bir sebze olarak biliniyor.
Yemek listelerinde revizyona gidildi
Mutfaklarımızdan eksik etmediğimiz, hemen hemen haftada bir kere yemek masalarımıza konuk ettiğimiz ıspanak, zehirlenmelere neden oldu bildiğiniz üzere.
Ispanak zehirlenmesi vakaları üzerine yaşanan panik, pazarda 4 TL'ye satılan ıspanağın fiyatının 2 TL'ye düşmesine sebep oldu.
Ancak yine de ıspanağa talep yok.
Çıkan haberlerden sonra “Bedava da verseler yemeyiz” modundayız bu aralar.
Ispanakla ilgili her gün duyduğumuz haberlere bir yenisi daha eklendi.
Ve aldığım son bilgiye göre Temel Reis’in ıspanağı, bir süre kreşlerin yemek listelerinden çıkarıldı.
Böylece ıspanak bir müddet daha mutfaklarımıza girmeyecek gibi görünüyor.
Tek başına zehirlemez
Ispanakla ilgili kafa karışıklığı devam ederken meraklar da artıyor.
Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Uz. Dyt. Nihat Yakut, ıspanağın tek başına zehirlemesi gibi bir durumun söz konusu olamayacağını belirterek “Ispanakta zirai ilaç, yani pestisit kalıntıları varsa bu bir zehirlenmeye yol açabilir. Belirlenen limitlerin üzerinde kullanılan zirai ilaçlar veya yasal olmayan, yasaklı ilaçlar kullanılıyorsa zehirlenmeler söz konusu olabilir. Çünkü pestisit kalıntıları evlerimizde yaptığımız yıkamayla kolaylıkla arındırılamayabilir” diyerek uyarılarda bulundu:
• Ispanak kolay temizlenebilen bir sebze değildir. O nedenle 2-3 kez iyice ve bol suyla yıkanması gerekir.
• Sebzeler, ya sirkeli ya da karbonatlı suda bir süre bekletilmelidir.
• Sebze yemekleri iki gün boyunca buz dolabında bekletilebilir. Bu süre zarfında sadece kişiye yetecek kadar miktarın başka bir tencereye alınarak ısıtılıp tüketilmesi gerekiyor. Tüm yemek tamamen ısıtılıp sonra tekrar buzdolabına konulmamalıdır.
• Isı değişiklikleri yemek içindeki mikrobiyal yükünü artırarak bozulmalara ve eğer fark edilmezse zehirlenmelere neden olabiliyor.
