Giriş
Türkiye’de hanelerde biriken elektronik atıklar, milyonlarca dolarlık kayba ve çevresel zarara yol açmaya devam ediyor. Kullanmadığınız telefonları güvenlik kamerası olarak kullanabilir, bilgisayarınızla yedekleme ihtiyacını karşılayabilir, tabletinizi fotoğraf çerçevesi olarak değerlendirebilir ya da bunları ikinci el sitelerinde kolaylıkla satıp, e-atık yükünü azaltabilirsiniz.
Evlerde elektronik atık (e-atık) biriktirme alışkanlığı dur durak bilmiyor. Kullanılmayan ama bir gün lazım olur diye de elden çıkarılmayan eski cep telefonları, bilgisayarlar, tabletler, televizyonlar, kulaklıklar gibi birçok cihaz, evleri e-atık çöplüğüne dönüştürmeye devam ediyor. Tüm farkındalık çalışmalarına rağmen Türkiye’de e-atık geri dönüşüm oranı sadece yüzde 5. Hane başı elektronik atık miktarı ise 50 kilogram civarında.
1 MİLYON TON E-ATIK
Evlerde atıl vaziyette duran toplam elektronik atık miktarının da 1 milyon ton olduğu tahmin ediliyor. Ancak gereksiz yere biriktirilen bu eski cihazlar, hem sağlığı tehdit ediyor hem de milyonlarca dolarlık ekonomik kayba yol açıyor. Bu bakımdan tamiri mümkün olmayan cihazları doğal kaynakların korunması ve enerji tasarrufuna destek için bir an önce geri dönüşüme vermek kritik önem taşıyor. Çünkü bu atıklar içerisinde altın, gümüş, bakır gibi değerli metaller yer alıyor. Bu metallerin geri dönüştürülmesiyle ülke ekonomisine önemli katkılar sağlanabiliyor.
IPHONE 4’TEN IPAD’E
Çalışır vaziyetteki eski cihazlarınızı ise ihtiyacı olan bir yakınıza verebilir ya da sahibinden ve letgo gibi ikinci el sitelerinde satabilirsiniz. Bu sitelere şöyle bir gözattığımızda halen iPhone 4, eski iPad’ler hatta eski televizyonların 2-3 bin TL gibi çok uygun fiyatlardan satılıyor olduğunu görebilirsiniz. Bu durum, özellikle öğrenciler, gençler ve bütçesi sınırlı olan kişiler için büyük bir avantaj sağlıyor. Ayrıca komple bir cihaz yerine laptop ekranlarını, klavyeleri, şarj cihazlarını veya telefon bataryaları gibi parçaları da, yine çevrimiçi satış platformlarında tek tek de satılabiliyor. Özellikle tamir ihtiyacı olan kişiler için yedek parça arayışı yüksektir, bu da satışlarınızda avantaj yaratabilir.
VERİLERİ MUTLAKA SİLİN
Çalışır vaziyetteki eski bir telefonunuzu ya da bilgisayarınızı satışa çıkarmadan önce tüm kişisel verilerinizi, fotoğraflarınızı, videolarınızı ve uygulamalarınızı silmenizde fayda var. Tabi bunu yaparken önemli verilerinizi iCloud veya yeni bilgisayarınıza yedeklemeyi de unutmayın. Eski televizyonunuzu satmadan önce ise HDMI, USB gibi bağlantı noktalarının çalışır durumda olup olmadığını test edin. Bu tür sorunları mahallenizin tamircisi bile kısa sürede halledecektir. Kulaklıkta ise kablonun herhangi bir kopuk veya aşınma belirtisi olup olmadığını kontrol edin.
FARKLI İŞLEVLERİ DE VAR
Öte yandan kullanılmayan cihazların bazı parçalarını farklı alanlarda da değerlendirebilirsiniz. Örneğin çalışır durumdaki eski telefonlar, çeşitli güvenlik uygulamalarıyla (örneğin, Alfred Camera) güvenlik kamerası olarak kullanılabilir. Bir Wi-Fi ağına bağlandığında, telefon canlı görüntüleri izleyebilir. Kullanılmayan tabletler, yüksek çözünürlüklü ekranları sayesinde dijital fotoğraf çerçevesi olarak değerlendirilebilir. Yine kullanmadığınız kulaklıkları mikrofon olarak kullanabilir. Kulaklık çok eski ise pedleri küçük projelerde dolgu malzemesi olarak da fayda sağlayabilir.
ÇOCUKLAR DA KULLANABİLİR
Ebeveyn denetimi uygulamalarıyla eski telefon veya tabletler, çocuklara uygun içerik sağlayacak şekilde dönüştürülebilir. Bu, çocukların güvenle kullanabileceği eğitici oyunlar veya uygulamalar yükleyerek eski cihazlara yeni bir işlev kazandırır. Çalışır durumda olan laptop hard diskleri, harici sabit diske dönüştürülebilir. Böylece ekstra depolama alanı elde edebilir, kişisel veri yedekleme ihtiyaçlarınızı karşılayabilirsiniz. Eğer bilgisayarınız çok eski veya arızalıysa içindeki bazı parçalar (RAM, hard disk, ekran kartı gibi) halen kullanılabilir olabilir. Bu parçaları yine internetteki elektronik pazarlarında satabilirsiniz.
