Giriş
Kısacık şortlu İranlı kız, erkek arkadaşıyla Van Kültür Merkezi’nin önünde sokaktaki dar alanda dans ediyor. Hemen yanı başındaki banklara kadınlı erkekli orta yaşlı İranlılar oturmuş dansçılara alkışla tempo tutuyor. Müzik ise cep telefonundan yükseliyor.
Batı müziği… Vanlı gençler heyecanla dans eden çifti izliyor. Gördüklerinden mutlu oldukları anlaşılıyor. Şortlu kız dansa bir ara veriyor ve seyreden gençleri dansa katılmaya çağırıyor. Çevredeki gençler utangaç utangaç bakıyor.
Gazeteci meslektaşlarım Osman ve Arif’le Van’ın merkezindeki çeşitli eğlence mekanlarını dolaşıyoruz. En büyük cadde Maraş Caddesi. Oradan Cumhuriyet Caddesi'ne ve Kültür Sokağı'na sapıyoruz. Öküz Bar’da mola veriyoruz. İki öğretmen Nihat ve Mekin işletiyor. Ekonomik durumu soruyorum. “Bitik” diyorlar. Barlar sokağı bir Avrupa kentinin sokağından farksız.
Bu modern görüntüyü oluşturanlar daha çok İranlı gençler. İran’daki yasaklardan kurtulmanın keyfini Van’da çıkarıyorlar. Kentin bütün otelleri dolu. Resmi rakamlara göre otellerde 10 bin yatak bulunuyor.
Bunun yanı sıra pansiyonlar, günübirlik dairelerini kiraya verenler, kayıtsız otellerle birlikte bu rakam iki üç katına çıkabiliyor. Van, İran’dan gelenlerin yoğun ilgisiyle turizm patlaması yaşıyor. Bazı giyim mağazalarının Van şubeleri Türkiye’nin en çok satış yapan noktaları olarak öne çıkıyor.
Barışın ekonomik getirisi
Demokratik Gelişim Enstitüsü’nün (DPI) Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ile birlikte düzenlediği, Van Ticaret ve Sanayi Odası (VANTSO) Başkanı Necdet Takva’nın ev sahipliğinde Van’dayız.
Barışın kâr payını konuşuyoruz. Konuşmacı İrlanda Hükümeti eski Danışmanı Derek Money. DTSO Başkanı Mehmet Kaya’nın ardından Dr. Money, Esra Elmas moderatörlüğünde, İrlanda’da iş insanlarının barışın gerçekleşmesine katkılarını anlattı. Derek’in İrlanda tecrübesinden yola çıkarak anlattığı gelişmeler bizim açımızdan ilginç sayılabilecek örnekler içeriyordu:
İrlanda adı ve İrlandalıların ana dilleri, 17-18. yüzyıla kadar yasaktı. İRA ile asıl mesele silahların susmasıydı. Sorun hâlâ tam anlamıyla çözülebilmiş değil ama ülke silahtan arınmış. İnsanlar ölmüyor, şiddet sona ermiş. Derek, başlangıçta iş insanlarının bu meselede bir rol oynayamayacağını düşündüklerini ancak zaman içinde en etkili aktörlere dönüştüklerini anlattı.
Van, yakın geçmişe kadar muhafazakar sayılabilecek bir kentti. Günümüzde giderek değişen, yenilenen bir kimliğe bürünüyor. İranlı gençlerin Van’a bir dinamizm kazandırdığını, İranlı turistlerin katkısıyla Van’da dışa açık bir kültürün oluştuğunu söylemek mümkün.
Van’a geldiğim ilk akşam Erciş’e oradan da Karatavuk köyüne gittim. Onu da yarın anlatacağım…
