Giriş
Umarım ailenizle güzel bir bayram geçirdiniz. Bu hafta sizden gelen sorulara yer veriyorum. İşte cevaplar…
OĞLUM TİCARETE NASIL HAZIRLANMALI?
SORU: 18 yaşında oğlum var. Onu ticarete hazırlamak istiyorum ve sizden bize yardımcı olmanızı istiyorum. Nasıl davranmamız gerekir? Yusuf
CEVAP: Oğlunuzu Allah bağışlasın. Onu ticarete hazırlamak için yapacağınız en iyi şey onu ticaretin içine koymaktır. Yakın çevrede bir halı mağazası varsa orada başlasın. Müşteri nedir, müşteriye nasıl hizmet edilir? Bunu genç yaşta anlaması çok önemli. Sizin aile değerlerinize uygun güvenilir bir yerde hemen başlasın.
Not: Benim de iki oğlum var. Kuaförde, manavda, lokantanın bulaşık bölümünde, bu sene de kapalı çarşıda halı mağazasında çalıştılar.
YASAL TAKİBE DÜŞERSEM...
SORU: Kredi kartım var ama ödeyemezsem diye korkuyorum. Kredi kartı borcu yasal takibe düşünce ne yapılır? Yaşar (52)
CEVAP: Korkunun ecele faydası yok ama durduk yere ne korkusu bu? Doğru kullanırsanız borç oluşmaz. Diyelim oluştu...
1. BANKAYLA İLETİŞİME GEÇ: Banka ile hemen iletişime geçerek durumunu samimiyetle açıkla, banka ödeme kolaylığı sağlamak için yapılandırma seçenekleri sunabilir.
2. GELİR ARTIRMA VE GİDER AZALTMA: Ek gelir yollarını araştır veya mevcut giderlerini gözden geçir. Ek işler yaparak veya gereksiz harcamalardan arttırdığın parayı borç ödemekte kullanabilirsin.
3. UYGULAMA MONAY’A GEL. Borç kapatma programına kaydol (ücretsiz). Sana günbegün boşlarını kapatmak için yol göstersin.
BES’TE PARALARA NE OLUYOR?
SORU: Bireysel Emeklilik Sistemi’nde yatırdığımız tutarlar nasıl değerleniyor? Birgül (38)
CEVAP: Bireysel Emeklilik Sistemi’nde birikimleriniz fonlarda değerleniyor ve hangi fonlarda değerlendirileceğine siz karar veriyorsunuz. Örneğin, birikimlerinizi hisse senedi, altın, sukuk, devlet tahvili gibi çeşitli yatırım araçlarına yatırım yapan fonlar arasında dağıtabilirsiniz.
NOT: Yılda 12 kez fon değişikliği yapma hakkına sahipsiniz. Bu sayede portföylerimizin kısmen de olsa aktif olarak yönetebilmesi imkanı sağlanmakta. Bu hakkı kullanın.
KREDİ KARTI FAİZİ NASIL ÇALIŞIR?
SORU: Hiç anlamıyorum şu kredi kart faiz işini. Bir türlü de borçtan kurtulamıyorum. Kredi kartında akdi faiz ve gecikme faizi ne anlama geliyor? Ceylan (45)
CEVAP: Kredi kartıyla alışveriş yapınca o kadar parayı karta borçlanırsınız. Eğer tamamını son ödeme tarihine kadar ödemezseniz faiz işlemeye başlar. Peki bunlar ne faizi? Burada iki farklı faiz türü karşımıza çıkar.
1. AKDİ FAİZ: Diyelim borç 10 bin lira. Asgari ödeme tutarı olan 3 bin lirayı ödediniz. 7 bin lira kaldı. Yani banka diyor ki, ‘Ceylan aferin asgari tutarı ödedin ama kalanı da var, oradan faiz alacağım’.
B. GECİKME FAİZİ. Gecikme faizi akdi faizden daha yüksektir (adı üstünde ‘gecikme’). Asgari ödemeyi dahi yapamayınca bu faiz işlemeye başlar. O sebeple hep söylüyorum muhakkak en azından asgarisini ödeyin kredi kartı borcunuzun.
HATIRLATMA: Ödenen faizin yanı sıra bu faize ilişkin Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ve Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ödemesi yapmak durumunda kalacağınızı da unutmayın. Bu, kredi kartında işleyen faizin yüzde 30’u kadar ilave maliyete katlanmamız anlamına gelir. Eyvah!
NOT: Kredi kartlarına işletilebilecek akdi faiz ve gecikme faizlerinin azami oranları Merkez Bankası tarafından aylık olarak belirlenir.
KREDİLERE VERGİ OLAYI NEDİR?
SORU: Kredilerde bir sürü bir şeyler yazıyor, o var, bu var diye. Nedir bunlar anlayamıyorum. Bunları da ödemeniz gerekiyor mu? Hasan (33)
CEVAP: Hasan bey tabii ki ödemeniz gerekiyor, yoksa kim ödeyecek? Şöyle açıklayayım:
İKİ VERGİ VAR: KKDF ve BSMV denen iki kardeş vergi var. Konut kredileri dışındaki kredilerde faiz üzerinden Banka ve Sigorta Muamele Vergisi, BSMV ile Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu, KKDF ödemesi de yapmamız gerekir.
SONRA NE Mİ OLUR? Bu ödemeler banka tarafından ilgili kamu kurumuna aktarılmakta. Faiz üzerinden hesaplanan BSMV ve KKDF oranları yüzde 15’tir. Yani 1.000 TL tutarında net faiz ödememiz durumunda ayrıca 150 TL BSMV ve 150 TL KKDF olmak üzere toplam 300 TL ilave ödeme yapmamız gerekir.
NOT: Aman gereksiz yere kredi almayın. Zaten enflasyondan dolayı faizler yüksek!
ACİL DURUM FONU
SORU: Siz, bir kenara koyulan parayı acil durum fonu diyorsunuz. Biz yeni evlendik. Acil Durum Fonu ne kadar olmalı?
CEVAP: Aylık zaruri (ihtiyaç olan) ev harcamalarınızın 3 katı paranın acil fonu olarak bulunmasında fayda var. Siz yeni evli olduğunuz için biraz gezin tozun bu fona bir yıl sonra başlarsınız.
