Giriş
Beslenme uzmanı sosyal medyaya dikkat çekerek uyardı: Yanlış beslenme ölümle sonuçlanabilir
Vegan beslenme biçimine olan ilgi günden güne artıyor. Son yılların popüler beslenme biçimi haline gelen vegan beslenmede hayvansal olan hiçbir besin tüketilmiyor. Vegan beslenme biçiminin tercih edilmesinde farklı sebepler rol oynuyor. Kimi sağlık sorunları kimisi de hayvan hakları koruyuculuğu gibi sebeplerle vegan beslenmeyi tercih ediyor. Vegan beslenmenin vücuda pek çok etkisi bulunuyor. Uzman Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, vegan beslenmenin sağlığa olan etkilerini açıkladı.
Aydan Durak/ Posta.com.tr | Sosyal medya fenomeni ve Vegan beslenme savunucusu Zhanna Samsonova Güneydoğu Asya seyahatinde sadece egzotik meyve diyetiyle beslenmesi sonucu "açlıktan" hayatını kaybetmişti. Sosyal medya mecralarında vegan beslenmeyi teşvik ederek milyonlarca izleyiciye ulaşan Zhanna D'Art olarak da tanınan sosyal medya fenomeninin ölüm haberi sonrasında vegan beslenmeyle ilgili akıllarda pek çok soru işareti kaldı. Uzman Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, vegan beslenmeyle ilgili merak edilen tüm detayları Posta.com.tr okurları için açıkladı.
Uzman Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, vegan beslenme biçiminin hayvansal kaynaklı hiçbir besinin tüketilmemesi anlamına geldiğini söyleyerek "Vegan beslenmede hiçbir hayvan eti ve ürünleri, süt, yumurta, bal ve bunları içeren besinler tüketilmez. Bu beslenme biçiminin tercih edilmesinin farklı sebepleri olabilir. Çeşitli sağlık sorunları nedeniyle, bazen dinsel inanışlar sebebiyle, kimi zaman hayata bakış açısı, bazıları ise hayvan hakları koruyuculuğu gibi çeşitli nedenlerle bu beslenme biçimini tercih ederler. Aynı zamanda vegan beslenme tercihi ile yaşama devam eden kişiler sadece gıda olarak değil, hayvansal kaynaklı olan deri, kürk, yün gibi hiçbir nesneyi de kullanmazlar. Dolayısıyla “vegan”lığa sadece bir beslenme biçimi değil yaşam şekli olarak bakmak doğrudur." dedi.
VÜCUT SAĞLIĞI İÇİN ÇEŞİTLİ BESLENMEK GEREKİYOR
Son yıllarda popüler bir beslenme biçimi haline gelen vegan beslenme için direk olarak "zararlıdır" denilmesinin uygun olmadığını dile getiren Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, beslenme uzmanları olarak çeşitli beslenmenin vücut sağlığı için daha uygun olduğunu açıkladı.
"Vegan beslenme için direkt olarak sağlığa zararlıdır demek doğru olmaz. Ancak bizler Beslenme Uzmanları olarak her zaman beslenmede çeşitliliği ve renkleri vurgularız. Kişilerin sağlıklı bir şekilde hayatlarını devam ettirebilmeleri için almaları zorunlu olan besinler ve besin öğeleri vardır. Karbonhidratlar, proteinler, yağlar gibi makro besin öğelerinin yanında birçok vitaminlere, minerallere ihtiyacımız vardır. Bu ihtiyacımız olan besin öğelerini ise besinlerin çeşitliliği ve renkliliği sayesinde tamamlarız."
BAZI VİTAMİNLER BİTKİSEL KAYNAKLI BESİNLERDE BULUNMAZ
B12 vitamini gibi bazı besin öğeleri bitkisel kaynaklı besinlerde bulunmadığını söyleyen Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, "Bu nedenle vegan beslenme biçimini tercih eden kişilerde bu vitaminin eksikliği kaçınılmaz olacaktır. Bu örnek nezdinde, diğer birçok ihtiyacımız olan besin öğelerinin eksikliğine bağlı birçok sağlık sorunu ile karşı karşıya kalabiliriz. Bu şekilde bir beslenme tarzını tercih eden kişilerin özellikle hayvansal kaynaklı besinlerle alamadığı vitamin ve mineralleri mutlaka dışarıdan takviye olarak alması gerekir ve belirli aralıklarla kan değerleri kontrollerini yaptırması gerekir. Ancak bu takviyeleri dahi almayı reddeden kişiler maalesef ki var, işte bu durumda da ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabilir. Bu beslenme şeklinde bile kendi sınırları dahilinde çeşitlilik sağlanmalıdır. Kurubaklagiller, liften zengin kompleks karbonhidrat kaynakları, sağlıklı yağ kaynakları, renkli sebzeler ve meyveler gibi. Ancak bu şekilde çeşitliliğe yer verilmeyip sadece tek tip besin ile beslenme devam ederse işte o zaman da yaşamı tehdit eden sağlık sorunları kaçınılmaz olur." dedi.
YANLIŞ BESLENME ÖLÜMLE SONUÇLANABİLİR
Uzman Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, "Son günlerde sosyal medyada yer alan “vegan beslenme sonucu açlıktan öldüğü” düşünülen fenomen ile ilgili haber oldukça yankı uyandırdı. Akıllara ilk olarak vegan beslenme çok kötü ve tehlikeli midir gibi soruları getirdi. Esasen burada söz konusu durum vegan beslenmenin ölümle sonuçlanması değil; yanlış beslenmenin ve/veya vegan beslenmenin yanlış uygulanması, sağlığı tehlikeye atacak kadar körü körüne ve belirli bir beslenme sınırları içerisinde değil aşırı kısıtlanmış sadece birkaç besin çeşidi ile beslenme sonucu ölüme kadar varmasıdır." dedi.
Herhangi bir sebeple tercih edilen beslenme ve yaşam biçiminin bilinçsiz bir şekilde uygulanmaması gerektiğini söyleyen Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, beslenme konusunda mutlaka bir uzman desteği alınması gerektiğini vurguladı.
"Özellikle de büyük kitlelere sahip ve sosyal medyada çok fazla kişiye erişim sağlayabilen sosyal medya fenomenlerinin bilinçsiz bir şekilde beslenme önerileri sunmaları, özendirmeleri veya kendilerine iyi geldiğini düşündükleri her şeyi topluma da benimsetmeye çalışmaları oldukça yanlıştır. Bu haber gibi yankı uyandıranların haricinde de maalesef günümüzde bu gibi durumlarla oldukça sık karşılaşıyoruz. Her bedenin kendine özel olduğu unutulmaması gerek. Her inanışın, her beslenme şeklinin belirli kısıtları vardır. Ancak bu sınırları bilinçsizce daha da daraltmak maalesef bu kötü örnekte olduğu gibi ölümle sonuçlanabilir. Çünkü yaşamsal fonksiyonların çalışmasını destekleyici elzem besin öğelerinin yetersizliği meydana gelir. Teknoloji çağının nimetlerinden bu kadar kolay yararlanabilirken sağlığımızdan bu denli kolay olmamak adına bilinçli sosyal medya kullanımı oldukça önemlidir."
VEGAN BESLENMEDE BİÇİMİNDE MUTLAKA OLMASI GEREKEN BESİNLER
Uzman Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, Vegan beslenme biçimini benimseyen kişilerin beslenme listesinde mutlaka olması gerekenleri şöyle sıraladı;
- Tüm sebze ve meyveler,
- Bulgur, buğday, pirinç, yulaf ezmesi, süt ve yoğurt içermeyen ekmek çeşitleri, makarnalar,
- Bitkisel protein kaynağı olan nohut, kuru fasulye, yeşil mercimek, maş fasulyesi, börülce gibi kurubaklagiller,
- Fındık, badem, ceviz, kabak çekirdeği gibi yağlı tohumlar,
- Özellikle bitkisel ve sağlıklı yağ kaynağı olan zeytinyağı,
- Vegan peyniri olarak bilinen “tofu” vegan beslenme şeklinin vazgeçilmezleridir.
- Ayrıca süt yerine, badem/Hindistan cevizi/soya/yulaf sütü gibi sütlerini,
- Önemli bir bitkisel protein kaynağı olan mantarı,
- Önemli yağ kaynaklarından zeytini,
- Bal yerine meyve şuruplarını,
- Protein kaynağı olarak fıstık ezmesini, tahini,
- Yumurta yerine soya ürünlerini,
- Çikolata ihtiyaçları için vegan çikolataları
VEGAN BESLENME ÇOCUKLAR İÇİN UYGUN DEĞİL!
Vegan beslenme biçimini benimseyen kişiler son zamanlarda çocuklarının da vegan beslenmesi gerektiğini savunuyor. Hatta bu durum sosyal medyada sıklıkla karşımıza çıkıyor. Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, vegan beslenmenin çocuklar için asla uygun olmadığının altını çiziyor.
"Çocukluk dönemi büyüme ve gelişmenin en hızlı ve en önemli olduğu dönemlerden biridir. Bu dönemdeki beslenme alışkanlıkları geleceğe yönelik sağlık yatırımlarıdır. Ebeveynler bir takım inanışlar gerekçesiyle vegan beslenmeyi tercih ediyorsa doğal olarak çocuklarının da bu beslenme biçimini tercih etmelerini isteyebilirler. Ancak vegan beslenme çocuklar için önermediğimiz bir besinle çeşididir. Çocukluk döneminde her besin grubundan besinlerin ana öğünlerde tüketilmesi, mümkün olduğunca renkli ve çeşitli besinlerin tüketilmesi; yeterli enerji ve vitaminler ile minerallerin vücuda alınması, kullanılması, depoların doldurulması, kemiklerin gelişimi, ideal büyüme eğrilerini takip etme açısından oldukça kıymetlidir."
SAĞLIKLI BİR BESLENME PROGRAMI İÇİN ÖNERİLER
Son olarak vücut sağlığını korumak için beslenme önerilerini paylaşan Diyetisyen Gizem Gençyürek Yılmaz, her insanın beslenme biçiminin kendine ve yaşam şartlarına uygun olması gerektiğini vurguladı.
Kişinin yaş, cinsiyet, fiziksel özellikleri, metabolik durumları, fiziksel aktivite şiddetleri, kronik hastalığı olup olmama durumuna göre besin ve besin öğesi ihtiyaçları farklılık gösterir. Her bireyin beslenme şekli kendi özeldir ve yaşam şartları da göz önünde bulundurularak planlanmalıdır. Besinler öyle mucizevidir ki, kişiler bu hesaplamaları yapmak için destek almasalar bile günlük beslenmelerini düzenli yaptıkları sürece, günlük diyetlerinde besinlerin çeşitliliğine yer verdikleri sürece doğal olarak vitamin-mineral ihtiyaçları büyük oranda karşılanacak ve hem kısa vadeli hem de uzun vadeli sağlığı korumak için yatırım yapılmış olacaktır. Çeşitli ve dengeli beslenmenin yanında yeteri kadar su tüketilmeli, fiziksel olarak aktif olunmalı ve uyku düzenine dikkat edilmelidir.
